Geçen hafta köşemde problemlerin bizi tüm gücüyle vurmadan önce gönderdikleri sinyalleri hafife alırsak neler olacağını yazmıştım. Konuyu işlerken kullandığım kılavuz ise gazeteci Mario Rosa''nın, bizlere kritik bir durumdayken düşmana karşı verdiğimiz savaşın her zaman genel davranışlarımız çerçevesinde olamayacağını söyleyen kitabı ''Aşil Sendromu'' idi. Bu hafta ise konuyu üzerine bilimsel çalışmalar yapmış olan isimlerin görüşleri ile bitireceğim (New York Üniversitesi İletişim bölümünden Prof. Helio Fred Garcia, Eos Kariyer Servisi''nden Dai Williams ve konuyla ilgili bir çalışma yayınlayan Güney Avustralya Üniversitesi''ndeki bilimadamları). Bu uzmanların hazırladıkları çalışmaların büyük bölümü politik ve ekonomik durumlarla ilgili olsa da, ben onların tespitlerini bireysel krizleri değerlendirmek amacıyla kullandım. İşte kriz durumunda yapılacaklar ve yapılmayacaklar...
EN BÜYÜK HATALAR
Problemi görmezden gelmek: Mary kocası John''un işinden çıkarılmak üzere olduğunu ve bu durum gerçekleşirse ailenin geçimini sağlamak çok zor bir hal alacağını hissediyordu ama John kendisine konuyu hiç açmadığı için bu durumu görmezden geldi.
Problemi inkar etmek: John ise kendi içinden iş hayatında o güne kadar kurduğu tüm bağlantıları düşünüp yeni bir iş fırsatı olabileceğini varsayarak içinde bulunduğu durumun çok zor olmadığına karar verdi. Ancak Hz. İsa''nın ''az bir şeye sahip olanlar, o az şeyin bile elinden alınabileceğini bilmeli'' sözleriyle dile getirdiği, hayatın en sert kurallarından birini unuttu. İşini kaybettiği anda tüm bağlantıları da bir anda yok olacaktı çünkü. John''un elinde onlara karşılık olarak sunabileceği bir şey kalmamış olacaktı.
Yardım istemeyi reddetmek: John ve Mary uzun yıllarını birlikte geçirmiş bir çiftti ve birbirlerini son derece iyi tanıyorlardı. John''un zihni problemlerle doluydu ama dışarıya yansımıyordu. Çünkü kriz insanın tüm enerjisini emer. Belki Mary ona yardım edebilirdi ama gururu yaşadığı zorlukları paylaşmasını engelliyordu. John gittikçe zorluklar okyanusunun dibine batmaya başladı.
Yalan ya da yarı doğru konuşmak: Bir gün Mary cesaretini topladı ve gece yatmaya hazırlanırken John''a bir sorunu olup olmadığını sordu. John şöyle cevap verdi: ''İş değiştirmeyi düşünüyorum.'' Tabii bu sözün tam olarak yalan olduğu söylenemez hatta doğru bile kabul edilebilir. Çünkü kovulmak üzere olan John gerçekten yeni bir iş bulmayı düşünüyordu. Mary bu cevap üzerine başka bir şey sormadı. John''un zihnindeki baskı ise artıyordu çünkü karısının bir şeyler bildiğinden şüphe ediyordu.
Başkalarını suçlamak: John saygıdeğer bir adam olduğunu biliyordu, işinde her zaman dürüst olmuş, elinden gelenin en iyisini yapmaya çalışmıştı. Ve şimdi patronunun haksızlık yaptığını düşünüyor, içinde bulunduğu durumu hak etmediğine inanıyordu. Ancak aslında belki patronu da aynı dertten mustaripti çünkü hepsi ''şirket'' denilen soyut bir organizasyon tarafından yönlendiriliyorlardı. Böyle bir konumdayken bu mesele karşısında serinkanlı davranmaktansa bu dünyanın acımasız insanlarca yönetildiği fikrini benimseyerek hareket etmişti.
Kendi kapasitesini abartmak: John kendi kendine böylesine bir yetenek ve böylesine bir kapasiteyle asla bir kriz yaşamayacağı askine yeni fırsatlarla karşılaşacağını söyleyerek sonunda kendini ikna etti.
Beklenen gün geldi ve John işten çıkarıldı. O andan itibaren aile büyük bir yıkımın eşiğine geldi çünkü kriz öncesinde değerlendirilmesi gereken o çok değerli zaman felaketi inkar ederek harcanmıştı.
NE YAPMALI?
Doğrusu ben de hayatım boyunca pek çok kriz yaşadım ve yukarıda anlatılan tüm hataları ben de yaptım. Ama öyle bile olsa, en kötü kriz anlarımda yine de dostlar kendini gösterdi, yanımda oldu. Bu deneyimleri yaşadıktan sonra şimdi yapılması gereken ilk şeyin ne olduğunu artık biliyorum: Çok basit, yardım istemek! Güçlü görünmeye çalışmak yerine kriz karşısında zayıflığımı karıma ve arkadaşlarıma göstermekten pişman olmadım. Ve bu şekilde davranmaya başladığım anda, daha fazla yanlış adım atma ihtimalim de büyük ölçüde azaldı. Ama şunu hiç unutmamalı: Yanlış adımlar önümüzde, bize çok daha büyük bir darbe vurmak için hazır bekliyor.
| 
