Orucu Ne Bozar ve Ne Bozmaz?

tarafından VuslatGeceleri Cuma Eyl. 05 2008, 18:20

Oruçlu bir kimse gözüne ilaç damlatır ya da merhem sürerse veya sürme çekerse, orucu bozulur mu? Hanefi ve Şafii mezhebine göre, oruçlu olan bir kimse gözüne ilaç damlatabildiği gibi, merhem de sürebilir. Çünkü göze ilaç damlatmak, merhem sürmek ve sürme çekmek orucu bozmaz. Hatta oruçlu kişi sürmenin veya damlanın tadını boğazında hissetse bile bozulmaz.

Oruçlu olan kimsenin kulağına ilaç veya su akıtılsa, orucu bozulur mu?

İmam-ı Âzama göre kulağa konulan ilaç orucu bozar. Su ise bozmaz. Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre, kulağa ne akıtılırsa akıtılsın orucu bozmaz. (Cevhere; 1/182)

Şafii mezhebine göre ise ilaç ya da su, kasten kulağa akıtılırsa oruç bozulur. Yalnız kulağın dış tarafını yıkamak isterken içine girerse oruç bozulmaz. (Fetava el-Kübra; 2/74)

Oruçlunun misvak kullanması orucu bozar mı?

Hanefi mezhebine göre, su ile ıslatılmış da olsa oruçlu iken misvak kullanmak orucu bozmaz.

Amir b. Rebia (r.a): "Ben Hz. Peygamber (asv)'ı oruçlu olduğu halde misvakla dişlerini temizlerken sayamayacağım kadar çok gördüm" demiştir. (Buhari, Ebu Davud)

Ebu İshak el-Harzemi şöyle demiştir: “Asım el-Ahvel'e sordum ki; Oruçlu misvak kullanabilir mi? - Evet, dedi. Dedim ki:
- Yaş (nemli) misvakla mı kuru misvakla mı?
- Evet, her türlüsüyle, dedi. Dedim ki:
- Öğleden önce mi sonra mı?
- Evet (her vakit), dedi. Dedim ki:
- (Bunu) kimden naklediyorsun?
- Enes bin Malik (ra) vasıtasıyla Hz. Peygamber (asv)dan, dedi.
Ancak, Ebu Yusuf'a göre, oruçlu olan kimsenin yaş misvak kullanması mekruhtur.

Şafii mezhebine göre ise öğleden evvel kullanılmasında bir beis yoktur. Öğleden sonra kullanmak mekruhtur.

Üzerinde macun bulunmayan diş fırçası ile dişleri fırçalamak da misvak kullanmak hükmündedir. Ancak diş macunu konulur ve bunun birazı boğaza giderse oruç bozulur.

Oruçlu olan kimsenin abdest esnasında ağzına su verirken boğazına su kaçarsa, orucu bozulur mu?

Oruçlu olan kimsenin, abdest esnasında ağzına su verirken boğazına su kaçsa, oruçlu olduğunu hatırlamadan ağzına su almışsa ittifakla orucu bozulmaz.

Hanefi mezhebine göre, oruçlu olduğunu hatırladığı takdirde ağzına su verirse, orucu bozulur ve kaza etmek zorundadır. (Mebsüt; 3/66)

Şafii mezhebine göre ise oruçlu olduğunu bildiği halde mübalağa yapmadan ağzına su almış ve boğazına kaçmış ise orucu bozulmaz. Fakat mübalağa yapmış ise orucu bozulur. Yalnız abdest ve gusül gibi mecburi olan şeylerden başka bir maksat için su verirse orucu bozulur. (Muğni'l-Muhtaç; 1/429)

Oruçlu olan kimse iğne vurdurursa orucu bozulur mu?

Ebu Yusuf, İmam Muhammed ve Şafii mezhebine göre, iğne yaptırmak orucu bozmaz. Fakat İmam-ı Azam'ın görüşüne göre, iğne yaptırmak orucu bozar. (Mebsüt; 3/68)

Buna göre hasta olan bir kimse, gece vakti iğnesini yaptırmaya gayret sarfetmelidir. Bu sebeple, hayati bir tehlike olmadıkça, iğne yaptırmanın iftardan sonraya bırakılması daha uygun olur. Hanefi olan bir kimse, gece vakti yaptıramazsa veya fazla hasta olursa, Ebu Yusuf ve İmam Muhammed'e göre iğnesini yaptırır. İmam-ı Azam’ın muhalefetinden kurtulmak için de, ihtiyaten gününe gün kaza etmesi iyi olur. Kaza etmese de bir şey lazım gelmez.

Orucu ne ile açmak eftaldir?

Hanefi ve Şafii mezhebine göre, orucu, varsa hurma ile açmak daha efdaldir. Nitekim Selman bin Amir (ra)dan rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (asv) bir hadis-i şerifte şöyle buyurmuştur; "Sizden biriniz oruçlu olduğu zaman hurma ile, hurma bulamazsa su ile iftar etsin. Çünkü su temizleyicidir." (Ebu Davud, Tirmizi, Nesai, İbn-i Mace)

Herhangi bir yiyecekle de iftar edilebilir. Ancak Hz. Peygamber (asv)in sünnetini icra etmek niyetiyle, varsa hurma ile iftar etmek, yoksa su ile iftar etmek daha eftaldir.

Oruç tutan bir kimse kan verebilir mi? Kan verirse orucu bozulur mu?

Hanefi mezhebine göre, kan vermek orucu bozmaz. Ancak vücudu güçsüz düşürecek derecede kan aldırmak mekruhtur.
Şafii mezhebine göre ise oruçlu iken her türlü kan aldırmak mekruhtur.

Oruçlu iken gıybet yapmak orucu bozar mı?

Hanefi ve Şafii mezhebine göre, oruçlu iken gıybet etmek, yalan konuşmak, koğuculuk yapmak ve benzeri davranışlarda bulunmak orucu bozmaz.

Fakat bu gibi davranışlar oruçtan elde edilecek olan sevabı büyük ölçüde azaltır, oruç sebebiyle gelmesi beklenen kemâl ve faziletin meydana gelmesini engeller. Onun için hem oruçlu iken hem de diğer zamanlarda bu gibi hareketlerden büyük bir titizlikle kaçınmak gerekir.

Bir kadın hamile olması veya çocuk emzirme sebebiyle çoğu zaman orucunu bozmak mecburiyetinde kalmaktadır. Bu durumda olan kadının ne yapması lazımdır?

Hanefi mezhebine göre, Ramazan ayında hamile bulunan veya çocuk emziren kadınlar, oruç dolayısıyla kendisine veya emzirdiği çocuğa zarar gelmesinden endişe ederse, niyet etmeden oruç tutmayabilir. Niyet etmiş olsa bile, oruçlarını açabilirler. Sonra uygun bir zamanda gününe gün kaza ederler. Ayrıca fidye vermeleri gerekmez.

Nitekim Enes bin Malik (ra)dan rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (asv) şöyle buyurmuştur: "(Allah) Kendisine zarar gelmesinden korkan hamile kadın ve çocuğuna zarar gelmesinden korkan emzikli kadın için ramazan orucunu tutmama ruhsatını vermiştir." (İbn-i Mace)

Şafii mezhebine göre ise süt emziren kadının, tutmadığı oruçları kaza etmesi gerektiği gibi, ayrıca her gün için oruç fidyesi vermesi de gerekir.

Hamile veya emzikli kadın, çocuğundan ötürü değil de, kendisi için endişelenip oruç tutmazsa, sadece kaza eder. Ayrıca kefaret vermesi gerekmez.

Gülistan Dergisi